Microsoft và Cuộc Chiến Giành Quyền Truy Cập Công Nghệ Trí Tuệ Nhân Tạo của OpenAI

Tìm hiểu nội tình căng thẳng giữa Microsoft và OpenAI xoay quanh quyền truy cập công nghệ AI, ảnh hưởng đến tương lai của Copilot, Azure AI và cả mối quan hệ chiến lược giữa hai gã khổng lồ công nghệ.

Cuộc đua trí tuệ nhân tạo (AI) không chỉ là về công nghệ, mà còn là về quyền kiểm soát. Microsoft, nhà đầu tư chiến lược và đối tác phân phối độc quyền của OpenAI, đang bước vào giai đoạn căng thẳng trong quan hệ hợp tác khi quyền truy cập vào các công nghệ nền tảng – như mô hình AI mới GPT-4o – trở thành điểm nóng đàm phán.

Tháng 5/2024, OpenAI trình diễn tính năng mới cho phép người dùng trò chuyện tự nhiên với AI bằng giọng nói – tính năng dựa trên GPT-4o. Tuy nhiên, theo nguồn tin từ Insider, Microsoft chỉ biết đến bản demo này vài ngày trước khi sự kiện công bố, khiến nội bộ hãng phải “chạy nước rút” để đưa vào bài phát biểu tại hội nghị Build.

Thỏa Thuận Đầy Vùng Xám: Microsoft Được Truy Cập Những Gì?

Mặc dù Microsoft đã đầu tư hơn 13 tỷ USD vào OpenAI, và có quyền truy cập công nghệ qua dịch vụ Azure OpenAI, nhưng không phải mọi công nghệ mới đều được chia sẻ ngay lập tức. Sự mơ hồ trong thỏa thuận – đặc biệt về thời điểm và phạm vi chia sẻ – khiến Microsoft liên tục phải gây sức ép để không bị “lạc nhịp” trong cuộc chơi AI toàn cầu.

Một ví dụ là công nghệ giọng nói của GPT-4o – Microsoft được tiếp cận mô hình lõi, nhưng không tự động có quyền sử dụng công nghệ triển khai giọng nói. Điều này khiến Microsoft rơi vào thế bị động dù là nhà đầu tư lớn nhất của OpenAI.

 Đàm Phán Lại Thỏa Thuận: Áp Lực Lên Cả Hai Bên

OpenAI hiện đang muốn tái cấu trúc công ty, và điều này đòi hỏi sự đồng thuận từ Microsoft. Đổi lại, gã khổng lồ phần mềm Mỹ có thể yêu cầu mở rộng quyền truy cập công nghệ, hoặc giữ nguyên những điều khoản có lợi như:

• Độc quyền phân phối qua Azure OpenAI
• Quyền truy cập ưu tiên tài nguyên điện toán
• Chia sẻ doanh thu hàng tỉ USD

Song các nguồn tin cho biết Microsoft đang gặp khó trong việc sử dụng hiệu quả công nghệ, vì ngay cả khi có mã nguồn, hãng vẫn phụ thuộc vào OpenAI để hiểu cách triển khai.

Tài Sản Trí Tuệ – Trọng Tâm Cuộc Đấu

Trong thế giới AI, “tài sản trí tuệ” không đơn thuần là mã nguồn. Với OpenAI, Microsoft được truy cập vào:

• Trọng số mô hình (weights)
• Mã suy luận (inference code)

Nhưng lại không chắc chắn về:

• Giao diện người dùng
• Các tính năng triển khai

Chi tiết sản phẩm đang phát triển

Một người nội bộ OpenAI tiết lộ:

“Bạn có thể giữ bí mật đến phút chót, chia sẻ với Microsoft trễ nhất có thể – đủ để họ công bố nhưng không thể phát triển tính năng tương tự.”

 Microsoft Vẫn Phụ Thuộc Vào OpenAI?

Dù đã thành lập bộ phận AI riêng và tuyển dụng Mustafa Suleyman (cựu sáng lập DeepMind), Microsoft vẫn chưa giảm được sự phụ thuộc vào OpenAI. Ứng dụng Copilot – trợ lý AI thông minh tích hợp trên Windows, Office và nhiều sản phẩm khác – vẫn dựa chủ yếu trên GPT-4 và các mô hình của OpenAI.

Dù Suleyman đạt vài thành tựu trong việc huấn luyện lại mô hình nhỏ, nhưng đội ngũ ông chưa tạo ra mô hình đủ mạnh để thay thế OpenAI. Microsoft hiện không có ý định phát triển đối thủ trực tiếp với GPT-4 hay GPT-5, mà vẫn tiếp tục đầu tư vào “cha đẻ” của ChatGPT.

 AGI, Độc Quyền Và Các Vấn Đề Pháp Lý

Một điều khoản trong thỏa thuận cho phép OpenAI cắt quyền truy cập của Microsoft nếu họ tuyên bố đạt AGI – trí tuệ nhân tạo tổng quát. Tuy nhiên, vì AGI là khái niệm chưa rõ ràng, Microsoft có thể kiện ngược và kéo OpenAI vào một vụ kiện pháp lý dai dẳng.

OpenAI cũng từng cân nhắc cáo buộc Microsoft độc quyền, nhưng hiện tại, các cơ quan như EU và UK Competition Authority đều đã từng rà soát hợp đồng này. Do đó, Microsoft không quá lo lắng về khía cạnh pháp lý.

Windsurf Và Vấn Đề Tài Trợ

Một yếu tố nhỏ nhưng đáng chú ý là thương vụ mua lại Windsurf – startup chuyên trợ lý AI lập trình. OpenAI muốn sáp nhập, nhưng Giám đốc Windsurf từ chối chia sẻ công nghệ với Microsoft. Tuy nhiên, Microsoft cho biết họ không cần thiết truy cập vào công nghệ này trong thỏa thuận mới.

Về tài chính, OpenAI cũng chịu áp lực từ nhà đầu tư SoftBank, vốn yêu cầu đạt thỏa thuận tái cấu trúc trước cuối năm 2025, nếu không muốn mất đi một phần vốn đã rót vào.

Trò Chơi Vẫn Chưa Kết Thúc

Cả Microsoft và OpenAI đều không thể tách rời ngay lúc này. Mỗi bên đang tận dụng các quân bài chiến lược để đàm phán lại điều khoản hợp tác. Mọi diễn biến sắp tới đều xoay quanh mục tiêu: kiểm soát và quyền truy cập công nghệ AI tiên tiến nhất thế giới.

Trong khi đó, Microsoft vẫn phải tìm cách cân bằng giữa việc phụ thuộc vào OpenAI và tự chủ công nghệ, để đảm bảo vị thế cạnh tranh bền vững trong kỷ nguyên AI.