AI Tiêu Thụ Bao Nhiêu Năng Lượng? Sự Thật Đằng Sau Các Con Số

Truy vấn AI có tốn điện không? Khám phá sự thật về lượng điện tiêu thụ và phát thải CO2 khi sử dụng ChatGPT và các công cụ AI khác.

Trí tuệ nhân tạo (AI) đang ngày càng đóng vai trò quan trọng trong đời sống và công nghệ hiện nay. Từ việc sử dụng ChatGPT để hỗ trợ học tập, công việc, cho đến việc ứng dụng AI trong sản xuất, nghiên cứu khoa học, trí tuệ nhân tạo đang bùng nổ mạnh mẽ.

Nhưng cùng với sự phát triển đó là một câu hỏi cấp thiết: AI tiêu tốn bao nhiêu năng lượng? Liệu nó có đang âm thầm tạo ra lượng khí thải carbon khổng lồ, góp phần vào biến đổi khí hậu?

Đáng tiếc, cho đến nay, câu trả lời vẫn chưa rõ ràng.

 1. Một Truy Vấn ChatGPT Tiêu Tốn Bao Nhiêu Điện Năng?

Trong một chia sẻ gần đây, Sam Altman, CEO của OpenAI, cho biết rằng mỗi truy vấn ChatGPT trung bình tiêu thụ khoảng 0,34 watt-giờ điện năng.

 Để dễ hình dung:

• Con số này tương đương với một bóng đèn LED 10W bật trong khoảng 2 phút.
• Hoặc bằng một lò nướng điện hoạt động trong 1 giây.

Nghe có vẻ nhỏ? Nhưng hãy thử nhân con số này với hơn 800 triệu người dùng hoạt động mỗi tuần → mức tiêu thụ điện năng tổng cộng là vô cùng lớn.

Vấn đề ở đây là gì?

• Chưa ai biết “truy vấn trung bình” mà Altman nhắc đến thực chất bao gồm những gì.
• Có tính cả việc tạo ảnh, video AI không?
• Có bao gồm điện năng cho hệ thống làm mát máy chủ không?

Các chuyên gia nhận định con số trên chỉ là “bề nổi của tảng băng chìm”.

2. Lượng Khí Thải Carbon Từ AI: Bí Ẩn Lớn Nhất Của Kỷ Nguyên Công Nghệ

Theo báo cáo mới từ Hugging Face, do chuyên gia khí hậu Sasha Luccioni đứng đầu, hiện nay 84% các mô hình ngôn ngữ lớn (LLM) không công bố bất kỳ thông tin nào về mức phát thải carbon.

Điều này dẫn đến một nghịch lý:

• Mua ô tô bạn biết mức tiêu thụ nhiên liệu (km/lít, hoặc lít/100km).
• Dùng AI hàng ngày – hoàn toàn mù mờ về lượng CO2 thải ra.

Thậm chí, những số liệu sai lệch hoặc không có cơ sở khoa học lại đang được lan truyền rộng rãi. Ví dụ:

• Một số tin đồn cho rằng mỗi truy vấn ChatGPT tiêu tốn năng lượng gấp 10 lần một tìm kiếm Google.
• Nhưng con số này thực tế xuất phát từ một phát biểu không chính thức của Chủ tịch Alphabet (Google) – người không có liên hệ gì với OpenAI.

 Nguy hiểm ở chỗ: Những con số chưa được kiểm chứng lại đang được báo chí, chính sách và công chúng sử dụng như sự thật hiển nhiên.

 3. Nghiên Cứu Thực Tế Về Tiêu Thụ Điện Năng Của Các Mô Hình AI

Để làm rõ vấn đề, nhóm nghiên cứu từ Đại học Khoa học Ứng dụng Munich đã thực hiện thí nghiệm với 14 mô hình ngôn ngữ lớn nguồn mở (trong đó có Meta Llama, DeepSeek,…). Kết quả cho thấy:

• Có mô hình tiêu tốn nhiều hơn tới 50% điện năng so với mô hình khác khi trả lời cùng một câu hỏi.
• Các mô hình “thông minh” hơn → Tiêu tốn nhiều năng lượng hơn → Độ chính xác cao hơn.
• Đặc biệt, các câu hỏi phức tạp cần AI suy luận nhiều hơn → phát sinh thêm nhiều “mã thông báo tư duy nội bộ” → tăng điện năng tiêu thụ.
• Thực tế này phản ánh sự đánh đổi giữa độ chính xác và tác động môi trường.

 4. Vì Sao Các Công Ty AI Không Công Bố Số Liệu Thực Sự?

Lý do chính:

• Các công ty AI lớn như OpenAI, Anthropic… giữ kín công nghệ và số liệu thật về tiêu thụ điện vì lợi thế cạnh tranh.
• Đào tạo một mô hình AI cỡ lớn tiêu tốn cực kỳ nhiều điện năng và tài nguyên phần cứng.
• Hệ thống trung tâm dữ liệu khổng lồ → Cần hệ thống làm mát, điện chiếu sáng, mạng → Phát thải CO2 lớn hơn nhiều so với những con số công bố.

 5. Có Giải Pháp Nào Để “Xanh Hóa” AI Không?

 Một số giải pháp đang được nghiên cứu:

• Ưu tiên sử dụng các mô hình nhỏ cho các câu hỏi đơn giản → Giảm điện năng → Phản hồi nhanh hơn.
• Tối ưu hóa phần cứng (GPU thế hệ mới tiết kiệm điện).
• Thúc đẩy minh bạch hóa về lượng phát thải carbon → Công chúng và chính phủ có thể giám sát.
• Ưu tiên nguồn điện từ năng lượng tái tạo cho các trung tâm dữ liệu AI.

Nhưng hiện tại phần lớn các công ty AI vẫn chưa làm đủ. Các chuyên gia nhận định rằng cần có quy định pháp lý toàn cầu buộc các công ty AI công khai lượng phát thải carbon.

 6. AI Cần Minh Bạch Hơn Nếu Muốn Phát Triển Bền Vững

Trong bối cảnh thế giới đang phải đối mặt với khủng hoảng khí hậu, việc sử dụng AI mù mờ về tác động môi trường chính là “lỗ hổng lớn” của kỷ nguyên số.

Tương lai của trí tuệ nhân tạo cần đi kèm với sự minh bạch, bền vững và trách nhiệm với hành tinh.

Nếu không hành động ngay từ bây giờ, AI có thể âm thầm trở thành “kẻ phát thải CO2 thầm lặng” đáng lo ngại nhất thế kỷ 21.